Οι εννέα Μούσες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας

Η ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΣ ΤΩΝ ΜΟΥΣΩΝ

Απεικονίζονται οι εννέα Μούσες με τις ιδιότητές τους. Από δεξιά προς τα αριστερά: η Κλειώ, η Θάλεια, η Ερατώ, η Ευτέρπη, η Πολύμνια, η Καλλιόπη, η Τερψιχόρη, η Ουρανία και η Μελπομένη. Μαρμάρινη σαρκοφάγος, α΄μισό 2ου αι. μ.Χ., Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι. [πηγή: Wikimedia Commons].

Οι Μούσες γεννήθηκαν στην Πιερία, βορειοανατολικά και όχι μακριά από την κορυφή του Ολύμπου. Γι’ αυτό λέγονται Πιερίδες αλλά και Ολυμπιάδες: «[…] κει που απλώνεται η θεσπέσια Πιερία, / ο τόπος των Μουσών, η σεπτή πλαγιά του Ολύμπου» (Ευρ., Βάκχες 409-410).
Ζούσαν στον Όλυμπο, τραγουδώντας και χορεύοντας
κοντά στον πατέρα τους, τον Δία, που χαιρόταν να τις ακούει. Εδώ, όπου τραγούδησαν μετά τη νίκη των Ολυμπίων επί των Τιτάνων ένα τραγούδι που θεωρείται το αρχαιότερο άσμα τους, μαρτυρείται και η αρχαιότερη λατρεία τους. Γι’ αυτό και ο βασιλιάς Αρχέλαος θα καθιερώσει στο Δίον δραματικούς αγώνες προς τιμήν του Δία και των Μουσών (Διόδωρος Σικελιώτης 17.16.3-4), ενώ είναι στενά δεμένες με τη λατρεία του Διόνυσου και του Ορφέα. 

[Πηγή: http://www.komvos.edu.gr/mythology/ent2/2_mouses.html]

Ζακ ντε Στελά (Jacques de Stella) (1596-1657) :  Η Αθηνά επισκέπτεται τις Μούσες (1640)

Ετυμολογία και ρόλος των Μουσών

Ο ρόλος των Μουσών αντιστοιχεί σε λογοτεχνικά ή καλλιτεχνικά είδη των οποίων έγιναν κατά κάποιο τρόπο οι προστάτιδες :

Καλλιόπη (" που έχει ωραία φωνή ") είναι η πρώτη των Μουσών και έχει πολλαπλό ρόλο: Θεωρείται επίσης ως η Μούσα της ευγλωττίας και του έπους.

Κλειώ (" που δοξάζει ") είναι η προστάτιδα της επικής ποίησης και της ιστορίας.

Ερατώ (" η αξιαγάπητη ") είναι η προστάτιδα της λυρικής ποίησης και της χορωδίας.

Ευτέρπη (" η χαρούμενη ") είναι η προστάτιδα της αυλητικής τέχνης και της ερωτικής ποίησης.

Μελπομένη (" η άδουσα ") είναι η προστάτιδα της μουσικής και της τραγωδίας.

Πολύμνια (" η άδουσα πολλούς ύμνους ") είναι η προστάτιδα των ασμάτων του υμεναίου, των νεκρικών ασμάτων και της παντομίμας .

Τερψιχόρη (" η γοητευτική χορεύτρια ") είναι η προστάτιδα του χορού και της ανάλαφρης ποίησης.

Θάλεια (" ανθηρή, θαλερή ") είναι η προστάτιδα της κωμωδίας.

Ουρανία (" ουράνια ") είναι η προστάτιδα της αστρονομίας.

[Πηγή:  http://www.cndp.fr/archive-musagora/muses/musesgr/mythe.htm]

 

Ο ΑΠΟΛΛΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΜΟΥΣΕΣ 

ΨΗΦΙΔΩΤΟ, ΕΛΛΗΝΟΡΩΜΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ / 2ος-3ος αι. μ.Χ.

ΗΛΙΔΑ, Αρχαιολογικό Μουσείο

Ψηφιδωτό δάπεδο που απεικονίζει τον Απόλλωνα και τις Μούσες. Βρέθηκε στην Ήλιδα.
Κύκλος που περιέχει τα ονόματα και τα σύμβολα του Απόλλωνα, της Μνημοσύνης και των εννέα Μουσών: για τον Απόλλωνα μια λύρα, για την Καλλιόπη ένα πινάκιο γραφής, για την Ουρανία μια υδρόγειο σφαίρα, για την Πολύμνια ένα σκεπτικό πρόσωπο, για την Ερατώ και την Τερψιχόρη λύρες, για τη Μελπομένη και τη Θάλεια τραγικά και κωμικά προσωπεία, για την Ευτέρπη αυλούς, για την Κλειώ έναν πάπυρο και για τη Μνημοσύνη τα Πιέρια όρη.

[πηγή: © Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α. - Γενική Γραμματεία Πολιτισμού]